دانشمندان موفق شدند در یک مطالعه جدید، ژنی را کشف کنند که ساعت بدن را کنترل می کند.  

ساعت بدن مسئول تنظیم نوسان فرآیندهای بیولوژیکی مانند درجه حرارت بدن، تولید هورمون، خواب و بیداری است.

این ژن، زینک فینگر هموباکس 3  (Zfhx3) نام دارد و در هیپوتالاموس بسیار فعال است. هیپوتالاموس یک ناحیه از مغز است که مسئول تولید چندین هورمون مهم است.

یافته های مقاله فوق که در مجله پزشکی سلول (Cell) منتشر شده، چرایی ثابت بودن ساعت بدن و تاثیرات منفی  ساعت نامنظم نوبت کاری بر سلامت کارکنان را مورد بررسی قرار می دهد.

پیش از این، یک مطالعه در مورد بررسی تاثیر شیفت کاری بر سلامت انجام شد که به بررسی اختلال در ساعت بدن و بروز مشکلات خواب و افزایش شیوع بیماری های خاص پرداخته بود.

دکتر مایکل هیستینگز، محقق شورای تحقیقات پزشکی (MRC) آزمایشگاه زیست شناسی مولکولی در کمبریج انگلستان می گوید: «ایجاد اختلال در ساعت بدن برای بدن خوب نیست اما مطالعه فوق درک بهتری از مکانیسم این ساعت شناخته شده ارائه می دهد.»

ساعت زیستی، ساعت زیست‌شناختی، یا ساعت بدن یک چرخهٔ تقریباً ۲۴ ساعته در فرایندهای زیست‌شیمیایی، فیزیولوژیکی، یا رفتاری موجودات زنده، شامل گیاهان، جانوران، قارچ‌ها و سیانوباکتری‌ها است که اختلال در آن می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های بسیاری برای انسان شود. این ساعت بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی مهم، مانند خواب، تولید هورمون و تنظیم درجه حرارت بدن را کنترل می کند. 

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد فعالیت های ساعت بدن، محققان ژن های موش هایی که ساعت بدنشان غیر طبیعی بود را با یک گروه کنترل با ریتم طبیعی شبانه روزی مقایسه کردند و ژنZfhx3  را کشف کردند که نقش بسیار برجسته ای نسبت به دیگر ژن های دخیل در این فرایند ایفا می کند.

محققان دریافتند که Zfhx3 کارکرد انتقال دهنده های عصبی مهم مانند نوروپپتیدها و گیرنده هایی که برای هماهنگ سازی ریتم شبانه روزی بسیار مهم می باشند را تنظیم می کند. 

در موش، نقص در ژن Zfhx3 به ایجاد اختلال در تعامل بین سلول های مغز منجر می شد که این نیز به نوبه خود باعث تسریع ساعت بیولوژیکی موش نسبت به حالت طبیعی می شد.

اکتشاف محققان در خصوص تاثیر اختلال در ژن و تسریع ریتم شبانه روزی موش، بینش ارزشمندی در مورد نحوه کنترل ساعت بدن کنترل فراهم می آورد. این روش نشان می دهد که نحوه تنظیم شبکه های نوروپپتید در هیپوتالاموس می تواند در همگام سازی ساعت های بیولوژیکی در ارگانیسم نقش بسیار موثری داشته باشد.