سنگ های کلسیم اگزالات (Calcium Oxalate Stones) شایع ترین سنگ های کلیوی هستند. سنگ های کلیوی توده های جامدی هستند و زمانی تشکیل می شوند که سطح کلسیم، اگزالات، سیستئین یا فسفات زیاد باشد و همچنین مقدار مایعات کم باشد. انواع مختلفی از سنگ های کلیوی وجود دارد. سنگ های کلسیم اگزالات به خاطر وجود میزان زیاد اگزالات در ادرار تشکیل می شوند.
اگزالات چیست و چگونه به سنگ تبدیل می شود ؟
اگزالات یک ماده ی طبیعی است که در بسیاری از غذاها یافت می شود. بدن انسان پس از مصرف غذا، مواد زائد را از طریق جریان خون به کلیه ها فرستاده تا از آن جا دفع شوند. ادرار انسان حاوی مواد زائد متنوعی می باشد. اگر مقدار زیادی مواد زائد در مقدار خیلی کم مایعات وجود داشته باشد، کریستال ها شروع به شکل گیری می کنند. این کریستال ها ممکن است به یکدیگر متصل شوند و توده ی جامدی را تشکیل دهند (یک سنگ کلیوی). اگزالات یکی از انواع موادی است که می تواند کریستال هایی را در ادرار تشکیل دهد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که مقدار زیاد اگزالات، مقدار خیلی کم مایعات و چسبیدن اگزالات به کلسیم در زمان ساخته شدن ادرار توسط کلیه ها، باشد.
چه کسانی در معرض خطر سنگ های کلسیم اگزالات هستند ؟
ریسک فاکتورهای مشخصی وجود دارند که می توانند باعث ساخته شدن سنگ های کلسیم اگزالات در بدن انسان شوند که شامل :
دهیدراتاسیون یا دهیدریشن (نخوردن میزان کافی آب)
رژیم تغذیه ای حاوی مقدار زیاد پروتئین، اگزالات، سدیم (نمک) و شکر.
چاقی
بیماری دنت (Dent’s disease) : اختلال ژنتیکی نادری است که بر روی کلیه ها تأثیر می گذارد.
هیپرتیروئیدیسم (Hyperparathyroidism)
بیماری های گوارشی و جراحی هایی مانند : بیماری التهابی روده (IBD یا Inflammatory Bowel Disease) مانند کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis)، بیماری کرون (Crohn’s Disease) و جراحی بای پس معده (Gastric bypass surgery).
سنگ های کلیوی در بیماری التهابی روده (IBD) بیشتر رایج است. این شرایط بر توانایی جذب درست چربی ها در بدن تأثیر می گذارد. زمانی که چربی به درستی جذب نمی گردد، چربی به جای اگزالات، به کلسیم متصل می شود.سپس اگزالات جذب گردیده و به کلیه ها می رود، جایی که می تواند تشکیل سنگ دهد. به طور مشابه، پس از عمل جراحی بای پس معده، بدن انسان کلسیم کمتری از سیستم گوارش جذب می کند. به خاطر همین، میزان زیادی اگزالات در سیستم ادراری یافت می شود. جمع شدن اگزالات می تواند منجر به تشکیل کریستال ها شود که آن هم به تشکیل سنگ های کلیوی می انجامد.
چگونه می توانم از تشکیل سنگ های کلسیم اگزالات جلوگیری کنم ؟
به میزان کافی مایعات بنوشید. اولین کاری که باید انجام داد این است که به میزان کافی مایعات مثل آب بنوشید. نوشیدن میزان کافی مایعات باعث رقیق شدن ادرار شده و تشکیل کریستال ها سخت تر خواهد شد. پزشک معالج با نگاهی به وضعیت سلامتی، رژیم غذایی و سبک زندگی شما، مقدار مایعاتی که باید روزانه مصرف کنید را به شما پیشنهاد خواهد داد.
خودداری از مصرف زیاد پروتئین. خوردن زیاد غذاهای دارای میزان پروتئین بالا می تواند باعث تشکیل سنگ های کلیوی گردد.
خوردن کم نمک (سدیم).
داشتن میزان کافی کلسیم در رژیم غذایی. برخی از افراد فکر می کنند که با خودداری از مصرف کلسیم می توانند جلوی تشکیل سنگ ها را بگیرند که خلاف این موضوع صحیح است. کلسیم ماده ی مغذی است که در محصولات لبنی مثل شیر، دوغ و پنیر یافت می شود. لازم است که شما کلسیم مصرف کنید تا با اگزالات در معده و روده اتصال برقرار کند قبل از این که به کلیه ها منتقل شود. خوردن غذاهای حاوی کلسیم راه خوبی برای اگزالات بوده تا از بدن دفع شود و تشکیل سنگ ندهد. بهترین راه دریافت کلسیم از طریق غذاهایی است که مصرف می کنید. البته ممکن است مصرف مکمل های غذایی راه آسان تری برای دریافت کلسیم به نظر برسد. با این حال، مصرف کلسیم به شکل مکمل غذایی ممکن است شانس تشکیل سنگ های کلسیم اگزالات جدید را افزایش دهد. با پزشک خود در مورد بهترین راه برای گنجاندن کلسیم در برنامه ی غذایی خود گفتگو کنید. با این کار از داشتن میزان خیلی کم یا خیلی زیاد کلسیم در بدن خود جلوگیری خواهید کرد.
خودداری از مصرف مکمل های ویتامین C : مقدار زیاد ویتامین C می تواند باعث مقدار زیاد اگزالات در ادرار شود. قبل از مصرف مکمل های ویتامین C با پزشک معالج خود مشورت کنید.
مقدار کمتری از غذاهای غنی از اگزالات را مصرف کنید. محدود کردن خوردن غذاهای غنی از اگزالات در روز می تواند به تشکیل کمتر سنگ های جدید کمک کند.
برخی از غذاهایی که میزان اگزالات آن ها زیاد بوده و باید از مصرف زیاد آن ها خودداری کنید شامل : آجیل (Nuts)، ریواس (Rhubarb)، چغندر (Beets)، شیر شکلات سویا (Chocolate soy milk)، All Bran®، آرد گندم سیاه (Buckwheat flour)، میسو یا خمیر سویا (Miso)، ارده (Tahini)، کنجد (Sesame seeds)، برگ چغندر (Swiss chard).
آیا باید مصرف مواد غذایی حاوی اگزالات و کلسیم را قطع کنم ؟
خیر، این یک اشتباه رایج است. بعضی از افراد فکر می کنند که با مصرف نکردن تمامی غذاهایی که دارای اگزالات یا کلسیم هستند، از تشکیل سنگ ها جلوگیری می کنند. باید دانست که این رویکرد سالم نیست و می تواند منجر به سوء تغذیه و دیگر مشکلات سلامتی گردد. راه بهتر این است که غذاهای دارای میزان زیاد کلسیم و اگزالات، با هم و در یک وعده ی غذایی مصرف شوند. این کار به اتصال کلسیم و اگزالات به یکدیگر در معده و روده کمک کرده (قبل از رسیدن به کلیه ها) و احتمال تشکیل سنگ ها را در کلیه کاهش می دهد.
تاریخ انتشار: 17:30:10 1397/12/02
موضوعات مرتبط
یرقان بعد از کبدی آشنایی با علائم عفونت قارچی مقعدی و علل آن نشانه های سندروم جنینی الکلی تغییرات تیروئید در بیماریهای شدید غیر تیروئیدی تغییرات هورمونهای تیروئید با افزایش سن جزییات استفاده از اولین واکسن سرطان علائم سرطان مغز استخوان چیست؟ لوسمی لنفوسیتی یا سرطان خون چیست؟ تشخیص سریع اختلالات دوقطبی به کمک آزمایش خون نتایج امیدوارکننده داروی مقابله با پیشرفت دیابت نوع ۱ اندومتریوز(Endometriosis) HPV و راه های جلوگیری از آن گلبول های قرمز به درمان رسوبات چربی کمک می کنند تضعیف ریه ها با کمبود ویتامین K تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن
