✔️اثر هوک یا اثر پروزون یک پدیده ایمونولوژیک است و هنگامی رخ می دهد که مقدار آنتی بادی و آنتی ژن با یکدیگر متناسب نباشد و بیشتر از حد نیاز در واکنش باشد.

✔️نسخه هایی از اثر هوک وجود دارد که در آن یا آنتی بادی اضافی است و یا نسخه های آنتی ژن اضافی وجود دارد. این پدیده که سنجش های ایمنی و نفلومتریک را مختل می کند و منجر به منفی کاذب یا نتایج نادرست می شود همچنین تداخل آنتی بادی سبب واکنش های متقابل و تداخل سیگنال می گردد. این پدیده در اثر غلظت بسیار بالای آنالیت یا آنتی بادی خاص ایجاد می شود و بیشترین شیوع را در سنجش های ایمنی یک مرحله ای (ساندویچ) دارد.

✔️در آزمایش آگلوتیناسیون، سرم فرد (که حاوی آنتی بادی است) به یک لوله آزمایش اضافه می شود که حاوی آنتی ژن خاصی است. اگر آنتی بادی ها با آنتی ژن متصل شود و کمپلکس های ایمنی را تشکیل دهند، آزمایش به عنوان مثبت تفسیر می شود. با این حال، اگر آنتی بادی های زیادی وجود داشته باشد که بتوانند به آنتی ژن متصل شوند، در این صورت محل های آنتی ژنیک توسط آنتی بادی پوشانده می شوند و تعداد کمی آنتی بادی به سمت پاتوژن یا آنتی ژن ها هدایت می شود. بنابراین اتصالی بین آنتی بادی و آنتی ژن ایجاد نمی شود و نهایتا هیچ نوع آگلوتیناسیونی مشاهده نمی شود. از آنجا که هیچ نوع آگلوتیناسیونی رخ نمی دهد، آزمایش به صورت منفی تفسیر می شود. در این حالت، نتیجه منفی کاذب است. دامنه غلظت نسبتاً بالای آنتی بادی که در آن هیچ واکنشی اتفاق نمی افتد، پروزون نامیده می شود.

✔️اثر هوک می تواند در اثر ازدیاد آنتی ژن نیز وجود داشته باشد. هنگامی که هر دو آنتی بادی گیرنده و تشخیصی با غلظت زیاد آنالیت اشباع می شوند، این پدیده رخ دهد. در این حالت، هیچ ساندویچی توسط آنتی بادی گیرنده، آنتی ژن و آنتی بادی تشخیصی ایجاد نمی شود. در این حالت، آنتی ژن آزاد برای شناسایی اتصال آنتی بادی با آنتی ژن گرفته شده در رقابت است. افزودن متوالی آنتی ژن و آنتی بادی، همراه با شستشوی دقیق، می تواند از اثر جلوگیری کند، همچنین می تواند غلظت نسبی آنتی بادی را به آنتی ژن افزایش دهد، در نتیجه، این اثر را کنترل می کند.

✔️به عنوان مثال می توان به مقادیر بالای آنتی بادی سفلیس در بیماران HIV یا سطح بالای آنتی ژن کریپتوکوکی منجر به آزمایشات منفی کاذب در نمونه های رقیق نشده اشاره کرد. این پدیده در آزمایشات سرولوژیک تشخیص بروسلوز نیز دیده می شود. آزمایش سرولوژی عمدتا در با ایجاد رسوب یا عدم تشکیل آن تفسیر می شوند. آنتی بادی که قادر به شرکت در واکنش نیست به عنوان آنتی بادی مسدود کننده شناخته می شود و از اتصال آنتی بادی رسوب دهنده به آنتی ژن ها جلوگیری می کند. بنابراین واکنش رسوبی قابل مشاهده ای اتفاق نمی افتد. با این حال، هنگامی که سرم رقیق می شود، آنتی بادی مسدود کننده نیز وجود دارد، غلظت آن به اندازه کافی کاهش می یابد تا واکنش رسوبی مناسب رخ دهد.