سنگ کلیه یک اصطلاح برای ترکیب جامد مواد معدنی و  نمک است که در کلیه ها تشکیل می شود. سنگ های کلیه از اگزالات کلسیم، فسفات کلسیم، سیستئین یا اسید اوریک تشکیل می شوند. سنگ های کلیه می توانند در کلیه ها ایجاد شوند و مشکلاتی را ایجاد کنند. زیرا آنها به اندازه کافی بزرگ می شوند تا مانع جریان ادرار شوند یا به دلیل کنده شدن و حرکت و مسدود کردن مجاری کلیوی  می توانند باعث انسداد موقت، کشش، تحریک، و  یا آسیب رساندن به کلیه ها شوند. این حرکت می تواند درد ناگهانی و بسیار شدید ایجاد کند که ممکن است متناوب یا مداوم باشد.

تشکیل سنگ های کلیه می تواند به دلایل مختلفی باشد و  برخی از این دلایل به قدری بزرگ است که می تواند عواقب بدی را برای بدن به دنبال داشته باشد. برای سنگهای بسیار بزرگ که معمولا از کلیه به مجاری ادرار منتقل نمی شوند و برای سنگ های کوچکتر که وارد مجاری ادراری می شوند ، نوعی از درمان لازم است. در برخی از موارد جهت درمان سنگ کلیه نیاز به جراحی می باشد، اغلب با استفاده از دستگاه هایی که از طریق مجرای مثانه و مثانه به محل سنگ منتقل می شوند این کار صورت می گیرد.

سنگها می توانند به دلایل مختلفی تشکیل گردند، اما شایع ترین علت، غلظت بالای یک ماده شیمیایی خاص در ادرار است  که در کلیه ها رسوب کرده و کریستال ها را تشکیل می دهند. این اتفاق زمانی پیش می آید که یا تولید و یا دفع آن ماده زیاد باشد، و یا اینکه فرد مایعات کمی مصرف کند ولی دفع ادرار آن زیاد باشد که موجب دفع ادرار غلیظ می گردد. با توجه به اینکه چه مقدار و چه نوع ماده کریستالیزه در آن شکل می گیرد، سنگ کلیه ممکن است انواع مختلفی مانند تیز و نقطه ای یا نامنظم با شاخه (به نام stghorn) تشکیل گردد که می تواند از یک دانه شن تا بزرگتر از یک توپ گلف باشد. ترکیب سنگ بستگی به مواد شیمیایی افزایش یافته دارد که ممکن است همه از یک ترکیب شیمیایی و یا مواد شیمیایی مختلف در لایه های مختلف باشند.

با توجه به تحقیقات مؤسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیه، سنگ کلیه یکی از رایج ترین اختلالات دستگاه ادراری است. در ایالات متحده، بیش از 300 هزار نفر در هر سال به به دلیل سنگ کلیه به اورژانس مراجعه می کنند.

پانل ریسک ابتلاء به سنگ کلیه یک گروه از آزمایشاتی است که مقدار مواد را در ادرار اندازه گیری می کند که معمولا با تشکیل سنگ کلیه ارتباط دارد. در فردی که قبلا سنگ های کلیه داشته است، افزایش سطح یکی از این مواد می تواند نشان دهنده یک خطر بالقوه برای ایجاد سنگ های اضافی و احتمالا نوع سنگ هایی باشد که می تواند شکل بگیرد.

سنگ­های کلیه می توانند به دلایل مختلف شکل بگیرند، اما شایع ترین آنها افزایش غلظت یک ماده یا مواد خاص در ادرار است که در مجاری ادراری رسوب کرده و کریستال ها را تشکیل می دهد. ترکیب سنگ بستگی به ماده ای دارد که غلظت آن افزایش پیدا کرده است و ممکن است از یک ترکیب یا ترکیبات مختلف در لایه های مختلف باشند. اکثریت سنگها در حدود 75٪، آنها حاوی کلسیم هستند. پانل ریسک سنگ کلیه ریسک ابتلا به تشکیل سنگ کلیه را مورد بررسی قرار می دهد، که این پنل شامل موارد اندازه گیری افزایش موادی است که موجب تشکیل سنگ می شوند و کاهش مواد مانع از تشکیل سنگ می باشد.

آزمایشات خاص موجود در پانل ممکن است تا حدودی از آزمایشگاه تا آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد، اما معمولا شامل موارد زیر می باشند:

کلسیم ادرار: کمک به ارزیابی خطر ایجاد سنگ های ادراری اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم

اگزالات ادرار (اگزالیک اسید): اگزالات به طور طبیعی در گیاهان و به میزان کم در بدن انسان وجود داشته باشد. این ماده در اثر مصرف بالای ویتامین C  و رسوب آن و در نهایت تبدیل آن به اگزالات به وجود می آید. اهمیت کیلینیکی- وجود اگزالات به عنوان یک ماده طبیعی در ادرار انسان از سال ١٩۵١ تأیید شده بود. فقط در سال های اخیر اهمیت کریستال های کلسیم اگزالات در رابطه با سنگ مجاری ادراری اثبات شد. افزایش اگزالات ادرار که به آن "هیپر اگزالوریک" گفته می شود چند نوع دارد: 1. روده ای 2. ایدیوپاتیک (علت نامشخص) نوع ١ ریشه ارثی اتوزومال دارد که در صورت عدم درمان منجر به از کار افتادن کلیه ها می گردد. نوع٢ زیاد شایع نیست ولی همانند نوع ١ در اثر کمبود آنزیم های متابولیک به وجود می آید. نوع روده ای فقط ۵ درصد موارد را تشکیل می دهد ولی شایعترین نوع همان ایدیوپاتیک در نارسایی مانند: التهاب روده ها، جراحی، نارسایی پانکراس، بیماری های برفک، انحراف مجاری صفراوی، کم کاری یا ایست روده کوچک با رشد بالای باکتری ها و بالاخره جراحی و برداشت ژوژنوایلئیت در درمان چاقی مشاهده می گردد.